Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Hodowla lasu
Hodowla lasu
Szkółka Odolion (fot. Nadleśnictwo Gniewkowo)
Sadzonki Lipy w szkółce (fot. Nadleśnictwo Gniewkowo)
Plantacja nasienna (fot. Nadleśnictwo Gniewkowo)
Współcześnie niewiele lasów ma charakter naturalny. Zdecydowana większość została posadzona i wypielęgnowana ręką człowieka.
Podstawowym zadaniem hodowli lasu jest zachowanie i wzbogacanie lasów istniejących (odnawianie) oraz tworzenie nowych (zalesianie), z respektowaniem warunków przyrodniczych i procesów naturalnych. Hodowla lasu obejmuje zbiór i przechowywanie nasion drzew, produkcję sadzonek na szkółkach, zakładanie oraz pielęgnację i ochronę upraw leśnych oraz drzewostanów.
Hodowla lasu korzysta z dorobku nauk przyrodniczych, m.in. klimatologii, gleboznawstwa, botaniki czy fizjologii roślin. W pracach hodowlanych leśnicy dążą do dostosowania składu gatunkowego lasu do siedliska. Dzięki temu las jest bardziej odporny na zagrożenia.
Las, jeśli nie powstał w sposób naturalny, jest sadzony przez leśników. Sadzonki hoduje się w szkółkach. Uprawy są poddawane zabiegom pielęgnacyjnym i ochronnym. Mają one stworzyć optymalne warunki wzrostu dla drzew najbardziej pożądanych w składzie gatunkowym rosnącego drzewostanu. Ostatnim elementem hodowli jest wycinka drzew dojrzałych, tak aby możliwe było odnowienie lasu, w sposób optymalny dla wymagań rosnących gatunków drzew.
Przeciętnie roczne zadania z zakresu hodowli lasu kształtują się w Nadleśnictwie Gniewkowo na poziomie:
- odnowienia i zalesienia – ok. 110 ha;
- pielęgnacja – ok. 190 ha;
- poprawki – ok. 10 ha;
- czyszczenia wczesne – ok. 100 ha;
- czyszczenia późne – ok. 115 ha;
- trzebieże wczesne – ok. 312 ha.
Nadleśnictwo Gniewkowo posiada różnorodną bazę nasienną, która zaspokaja niemal wszystkie jego potrzeby. Na terenie nadleśnictwa znajdują się następujące obiekty gospodarki nasiennej:
- drzewa mateczne – 5 drzew doborowych brzozy brodawkowatej;
- plantacje nasienne:
- sosny pospolitej: 16,04 ha;
- daglezji zielonej: 2,80 ha;
- olszy czarnej: 5,90 ha;
- wyłączony drzewostan nasienny brzozy brodawkowatej o powierzchni 7,00 ha;
- gospodarcze drzewostany nasienne:
- sosny pospolitej: 51 ha;
- brzozy brodawkowatej: 18 ha;
- źródła nasion dla następujących gatunków:
- klon zwyczajny;
- klon jawor;
- grab pospolity;
- lipa drobnolistna;
- olsza szara.
Nadleśnictwo Gniewkowo posiada szkółkę zespoloną położoną w Leśnictwie Odolion, której zadaniem jest produkcja sadzonek. Szkółka o powierzchni produkcyjnej 666 arów przeciętnie rocznie produkuje niemal 2 mln sztuk sadzonek na potrzeby przede wszystkim własne, ale także innych nadleśnictw i właścicieli lasów prywatnych.