Mało kto wie, że w obrębie terenu leśnictwa Otłoczyn są zlokalizowane pozostałości trzech cmentarzy ewangelickich. Niniejszy tekst poświęcony będzie jednemu z nich, a mianowicie: Cmentarzowi Ewangelickiemu Otłoczyn II.

Najistotniejsze wydarzenia z historii cmentarza:

W 1862 roku zakończono budowę stacji kolejowej w Otłoczynie, jako ostatniego przystanku przed granicą zaborów, po stronie pruskiej. W związku z tym rozwinęła się infrastruktura graniczna (poczta, komora celna, mieszkania pograniczników). Okres funkcjonowania cmentarza obejmuje ostatnie ćwierćwiecze XIX w. do około 1920r. Większość osób pochowanych na tym cmentarzu to pracownicy kolei i celnicy oraz ich rodziny. Osobliwością cmentarza jest płyta nagrobna Wolfganga Smude, która stanowi sensację epigraficzną, gdyż zawiera gmerki i runy. Swastyka „przynoszący szczęście”, która umieszczona jest w górnej części płyty to nie symbol nazistowski (godło NSDAP od 1920r. - inny układ ramion). Do dziś nie udało się ustalić wieku płyty, a prasa międzywojenna sugeruje, że powstała ona przed wybuchem I Wojny Światowej.( Fot.1.). Płyta nagrobna stanowiła inspirację dla badaczy, odkrywców jak i zwykłych ludzi. Dowodem tego są tłumaczenia z języka niemieckiego napisu na tabliczce, która znajdowała się w dolnej części płyty (Fot.3.).

W 1987 roku Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków przeprowadził inwentaryzację starych, zapomnianych cmentarzy. Z tego okresu pochodzi zdjęcie wyżej opisanej tabliczki (Fot.4.). W drugiej połowie lat 90 XX wieku płyta nagrobna została skradziona. Dopiero w lutym 2015r. uczestnicy Spacerów Fotograficznych Grupy Turystyczno-Krajoznawczej przy MCK w Aleksandrowie Kujawskim odnaleźli nad Tążyną skradzioną płytę (ok. 15km od cmentarza - Fot.5). W marcu 2015 r. pracownia „Orange” w Otłoczynie wygrała konkurs: „Tu mieszkam tu zmieniam” organizowany przez Bank WBK. W ramach projektu „Otłoczyńscy prekursorzy” rozpoczęto prace porządkowe na cmentarzu ( Fot.6.).Od tego momentu Stowarzyszenie Lapidaria i miejscowa ludność wykonuje na cmentarzu szereg prac porządkowych. Zaangażowanie wielu osób nie uchroniło jednak osobliwej płyty nagrobnej, która po raz kolejny stała się przedmiotem aktu wandalizmu -została przewrócona.

W odniesieniu do zaistniałej sytuacji uważam, że należy mieć w pamięci słowa Marszałka Józefa Piłsudskiego: „Naród, który nie szanuje swej przeszłości nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości”

Aktualny wygląd cmentarza przedstawiają fotografie: Fot.7 - Fot.10.

Podziękowania dla v-ce prezes Stowarzyszenia Lapidaria – Pani Karoliny Falleńczyk za pomoc i udostępnienie materiałów.